Mồ hôi máu (Hematohidrosis): Nguyên nhân, xét nghiệm chẩn đoán và điều trị

Trungtamthuoc.com - Mồ hôi máu (Hematohidrosis) là một hiện tượng vô cùng hiếm gặp ở Việt Nam cũng như trên thế giới với biểu hiện lâm sàng là mồ hôi tiết ra có lẫn máu. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, biểu hiện lâm sàng, cách chẩn đoán và điều trị hiện tượng này qua bài viết dưới đây.

Chương 3. BỆNH DA HIẾM GẶP DO RỐI LOẠN THẦN KINH/TÂM THẦN, MỒ HÔI MÁU (Hematohidrosis), trang 56-60, Sách BỆNH DA HIẾM GẶP

Nhà xuất bản Y học Hà Nội - 2024

Chủ biên: Thầy thuốc Nhân dân, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Hậu Khang - Giảng viên Cao cấp Trường Đại học Y Hà Nội

Tải bản PDF TẠI ĐÂY

1 ĐẠI CƯƠNG

Mồ hôi máu (Hematohidrosis hoặc Hematidrosis/Hemidrosis) là một hiện tượng vô cùng hiếm gặp ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Biểu hiện lâm sàng của hiện tượng này là mồ hôi tiết ra có lẫn máu. Tuỳ lượng máu nhiều hay ít mà màu sắc mồ hôi có thể thay đổi như đỏ tươi, hồng hoặc hồng nhạt. Trong y văn, sử sách đã mô tả một số trường hợp bị mồ hôi máu rất đặc biệt. Đó là một số tử tù, thuỷ thủ gặp bão tố trên biển, sợ chết vì mắc trọng bệnh, căng thẳng trong gia đình... Đa số các trường hợp này đều liên quan đến rối loạn tinh thần tột độ như: lo âu, sợ hãi, quá căng thẳng, sợ chết, bị stress triền miên... Theo y văn, hiện nay trên thế giới có khoảng gần hai trăm người mắc hiện tượng này. Ở Việt Nam, cho đến nay đã phát hiện hai trường hợp bị mồ hôi máu do các lý do vô cùng đặc biệt.

2 NGUYÊN NHÂN VÀ CĂN SINH BỆNH HỌC

2.1 Nguyên nhân

Cho đến nay, nguyên nhân của hiện tượng này vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, theo báo cáo từ nhiều trường hợp, dựa vào tiền sử bệnh tật, các yếu tố liên quan, hoàn cảnh xuất hiện, nguyên nhân chính được cho là:

• Căng thẳng thần kinh tột độ.
• Bị stress nặng, thường xuyên, kéo dài.
• Lo lắng quá mức, "sốc" tinh thần đột ngột.

Một số yếu tố thuận lợi:

• Có bệnh hệ thống, mạn tính.
• Gắng sức lâu ngày.
• Rối loạn tâm, tinh thần.
• Da có nhiều sẹo bất thường...

2.2 Căn sinh bệnh học

Đây là một hiện tượng hiếm gặp, căn sinh bệnh học còn nhiều tranh cãi. Theo đa số các tác giả, hiện tượng này có liên quan trực tiếp đến các yếu tố căng thẳng thần kinh, lo âu, sợ hãi, bị stress nặng, kéo dài.

Theo Frederidc Zugibe, khi bị căng thẳng quá mức, các mao mạch ở da, xung quanh tuyến mồ hôi bị co thắt. Nếu trình trạng này quá nặng hoặc kéo dài, các mao mạch sẽ bị vỡ, đứt, hồng cầu tiết vào hoặc thẩm thấu qua ống tuyến mồ hôi và làm cho mồ hôi có màu hồng hay màu đỏ.

Manonukul cho rằng có thể có một vài khiếm khuyết trong chất đệm ở trung bì hoặc một số chất đặc biệt đã làm hư tổn hệ thống mao mạch nuôi dưỡng tuyến mồ hôi làm cho máu tiết vào ống tuyến.

Một số tác giả khác đưa ra giả thuyết là stress căng thẳng tột độ làm giải phóng một số chất đặc biệt làm tắc/vỡ các mao mạch ở da.

Ngoài ra, một số quan sát khác cũng cho rằng hiện tượng này có liên quan đến một số bệnh hệ thống, mạn tính như hemochromatosis.

3 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

3.1 Thể nhẹ

Đây là những trường hợp lượng máu trong mồ hôi ít nên người bệnh thường không chú ý hoặc sau một thời gian dài mới phát hiện được. Các dấu hiệu bao gồm:

• Mồ hôi có màu hồng nhạt, đặc biệt là vùng trán, lưng, bụng...
• Lau mặt thấy khăn có màu hồng hoặc đỏ nhạt.
• Cổ áo, quần đùi trắng thỉnh thoảng có màu hồng/đỏ, đặc biệt là sau hoạt động nặng.
• Có biểu hiện căng thẳng, lo âu, hồi hộp.
• Không có triệu chứng toàn thân.

3.2 Thể nặng

Thường được phát hiện sau một thời gian có biến cố, rối loạn nặng tâm, tinh thần với các triệu chứng:

• Máu pha trộn mồ hôi chảy trên một số vùng da của cơ thể.
• Máu chảy ra từ mặt, lỗ mũi, miệng hoặc mắt.
• Tinh thần căng thẳng, hoảng loạn.
• Bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, lo âu hoặc không có biểu hiện gì đặc biệt.
• Toàn thân: không có gì đặc biệt. Tuy nhiên, bệnh nhân hay bị hoảng sợ, căng thẳng, lo âu, hồi hộp, mất ngủ.

4 XÉT NGHIỆM

Tiêu chuẩn "vàng" để chẩn đoán là xác định máu trong mồ hôi bằng các xét nghiệm sau đây:

- Phản ứng Benzidin: đây là phản ứng dựa trên sự thay đổi màu sắc khi hemoglobin (có trong mồ hôi) phản ứng với Benzidin cho màu xanh.

- Phản ứng Hemochromogen: đây là phản ứng có giá trị chẩn đoán nhưng rất khó thực hiện (khẳng định hemoglobin người).

- Sinh thiết: có thể sinh thiết vùng da có mồ hôi máu để xác định hình ảnh giải phẫu bệnh lý, có thể thấy các hình ảnh điển hình:

+ Các vi mao mạch phù nề.

+ Tăng và giãn các mao mạch chứa nhiều hồng cầu.

+ Có thể có các hồng cầu trong các ống tuyến mồ hôi.

+ Một số tác giả thấy có các vi mao mạch bị tắc, vỡ, đứt.

5 ĐIỀU TRỊ

Cho tới nay không có một phương pháp đặc hiệu nào để điều trị khỏi hiện tượng này. Điều quan trọng nhất là phát hiện và xử lý các bệnh kèm theo đồng thời giảm stress, lo âu, căng thẳng bằng thuốc hoặc liệu pháp tâm lý. Một số các phương pháp như thư giãn, nghe nhạc, thể dục trị liệu... cũng được áp dụng và cho kết quả khả quan. Ngoài ra, nhiều tác giả cho rằng Propranolol cũng có thể làm giảm hoặc mất hiện tượng này.

Mời bạn đọc xem thêm về Hội chứng già trước tuổi TẠI ĐÂY