NEET - Một phiên bản khác của hội chứng Hikikomori?

Trungtamthuoc.com - NEET (hoặc là neet, neets) và Hikikomori là 2 hệ con người đang len lỏi trong giới trẻ bây giờ. Ở kỳ trước, chúng ta đã tìm hiểu về hội chứng Hikikomori - sự tự cô lập cực đoan đang lan ra và bắt nguồn từ Nhật. Ở kỳ này, hãy cùng Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy tìm hiểu về NEET - một khái niệm được bắt nguồn từ Vương quốc Anh.

1 Tổng quan về NEET

1.1 Định nghĩa về NEET

Neet là gì?

Neet trong bài viết này để chỉ một phân loại người. Neet (nitto -  “ ニート”), mở đầu tại Anh và cũng đã len vào quốc gia Nhật Bản, bên cạnh hội chứng Hikikomori.

Neet được viết tắt bởi cụm từ “Not in Education, Employment and Training” (tạm dịch: không học hành, không nghề nghiệp và không tham gia bất cứ đào tạo nào). Cụm từ “Neet” được định nghĩa để nói về các đối tượng vừa thất nghiệp hay đang thất nghiệp, đang không theo tiến trình học tập hay bất cứ chu trình đào tạo nghề nào.

Việc gọi tên “Neet” được khởi đầu từ Anh vào giai đoạn những năm 90. Kể từ đó khái niệm này đã lan rộng và được định nghĩa theo các cấp độ khác nhau với một vài đặc trưng khác biệt tùy từng quốc gia, ví dụ như Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada.

Neet sẽ bao gồm các nhóm người có giới hạn độ tuổi để tránh nhầm lẫn với những người về hưu:

• Cá nhân không việc làm.
• Cá nhân mới thất nghiệp.
• Cá nhân đang tìm việc.
• Cá nhân không việc làm cũng không tìm kiếm công việc.
• Cá nhân không tham gia học tập, đào tạo.

1.2 Phân biệt Neet và hội chứng Hikikomori

Nếu Hikikomori là hội chứng tự cô lập bản thân một cách cực đoan, họ cắt đứt hoàn toàn với mạng xã hội, một bộ phận nhỏ (cực kì ít) vẫn tham gia làm việc thông qua mạng trực tuyến, nhưng nhìn chung Hikikomori gần như tách biệt hoàn toàn với thế giới loài người, rất khó để mà tiếp cận được với Hikikomori vì 24/24 họ chỉ thích ở một mình trong phòng.

Neet, có thể coi là thể nhẹ hơn của Hikikomori. Neet sẽ thường giới hạn trong độ tuổi 15-34. Neets ám chỉ những đối tượng mà họ vừa thất nghiệp, hoặc chưa có việc làm, bản thân họ cũng không còn học tập và không tham gia đào tạo nghề, hay có thể gọi họ là những người “lông bông”. Họ vẫn ra đường, tiếp xúc với mọi người như bình thường, chỉ là không duy trì nghề nghiệp nên không tự nuôi sống bản thân. Neet thường sẽ là dựa dẫm hoàn toàn vào gia đình.

1.3 Đặc điểm chung nổi bật của NEET

1.4 Nguyên nhân gây ra NEET

2 Thực trạng NEET ở một số quốc gia

Tỷ lệ thanh niên không học tập, không làm việc và không đào tạo/tổng số dân số (% dân số thanh niên) tại một số nước vào năm 2021.^[1]. 

Các nước hầu như đều có tỉ lệ nhất định những người không đi học, không đi làm, không tham gia đào tạo. Tỷ lệ của các đối tượng này giữa các nước là khác nhau. 

Ở Việt Nam và một số nước Đông Nam Á được liệt kê cho thấy tỷ lệ này đang ở mức trung bình và theo các chuyên gia nhận định là sẽ có xu hướng gia tăng trong thời gian tới. Theo các báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (viết tắt là ILO), những người trẻ độ tuổi 15-24 tại các khu vực Thái Bình Dương và Châu Á sẽ tiếp tục gặp trở ngại khi tiếp cận các công việc thích hợp và thỏa đáng khi kinh tế toàn cầu bị trì trệ cho căng thẳng đối thoại, do dịch bệnh Covid-19 để lại.

2.1 Anh quốc

Tỷ lệ thanh niên không học tập, không làm việc và không đào tạo/tổng số dân số (% dân số thanh niên) tại Vương quốc Anh năm 2019 được ghi nhận là 10,5% (theo ILO).

Có một số kỳ thị gắn liền với thuật ngữ Neet tại Vương quốc Anh. Simon Cox của BBC News cho biết Neet là từ thông dụng mới nhất để nói về những đối tượng nghỉ học. Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng "Neets có khả năng phạm tội cao gấp 20 lần và việc trở thành các bà mẹ trẻ cao gấp 22 lần".

David Smith của tờ The Times gọi Neets là "những kẻ lang thang". 

Theo Colin Webster, Neets có tỉ lệ phạm tội tương đối lớn, trẻ em trốn học và đuổi học có nguy cơ rất cao sẽ trở thành Neets. 

2.2 Nhật Bản

Neet khác Hikikomori, có thể nói là nhẹ hơn hội chứng Hikikomori. Nhưng một người tồn tại ở trạng thái Neet quá lâu, rất dễ để chuyển sang Hikikomori vì ranh giới của 2 loại người này là cực kỳ mỏng manh.

Số lượng Neet tại Nhật được chỉ ra thông qua việc thống kê việc làm. Tỷ lệ này là con số đáng báo động cho nền kinh tế Nhật khi đo lường thấy sự gia tăng của Neets. 

Số lượng Neets tăng từ 480.000 (9/2002) đến 520.000 (9/2003). Tỷ lệ không việc làm, không học tập, không tham gia đào tạo dao động khoảng 3% qua các năm từ 2014-2019.^[2].

Khi Neet nổ ra trên các phương tiện truyền thông Nhật Bản vào năm 2004 và 2005, những thanh niên thất nghiệp thuộc nhóm này bị coi là lười biếng, ngại làm việc và tự nguyện nghỉ việc. 

Trợ cấp thất nghiệp của Nhật Bản tự động chấm dứt sau ba đến sáu tháng và có một số hạn chế về hỗ trợ cho những người có nhu cầu đặc biệt. Nhiều Neet ở Nhật Bản chắc chắn được hỗ trợ bởi cha mẹ hoặc người thân của họ. Việc bị cắt viện trợ sau 3-6 tháng sẽ gây áp lực khá lớn với các Neet không dựa dẫm được vào gia đình, nó cũng là một tác động khá nghiêm trọng dẫn đến việc biến đổi Neet thành Hikikomori.

Neet là gì trong anime? Neet trong thế giới Anime của Nhật ám chỉ những đối tượng chỉ cắm đầu vào chơi game. Họ được phác họa là có thế vẫn có người đi học, có thể kiếm tiền và một số có thể còn có chỗ đứng trong xã hội. Tuy nhiên, phần lớn bản thân họ suốt ngày chìm đắm trong game và sống cuộc sống biệt lập.

2.3 Các nước khác

Ở Mexico, theo thống kê, Neet chiếm ít nhất 1/4 số vụ giết người gia tăng ở các khu vực có tỷ lệ tội phạm cao trong giai đoạn 2007-2012, ở những các khu vực có tỷ lệ tội phạm thấp hơn, không cho thấy sự liên hệ giữa Neets và tội phạm.

Tờ báo Time cho hay có ~ 16% người Mỹ < 25 tuổi đạt đủ các chuẩn về Neets. Nhà báo Peter Gumbel cũng đã viết rằng “Neet đang đặc biệt phổ biến tại Hoa Kỳ và tạo thành một nhóm thanh niên bị thiệt thòi do chính quyền và các bang tại đây đang gặp khó khăn trong cung cấp và duy trì các dịch vụ cũng như phúc lợi xã hội”.^[3].

Ngân hàng Thế giới cho biết, tính đến 2010, ở khu vực Mỹ Latinh và vùng biển Caribe, Neets có số lượng ít hơn mức trung bình trên toàn cầu dù vẫn cao hơn so với nhiều quốc gia. Trong số 260 triệu Neets được tính vào năm 2010 bởi Ngân hàng Thế giới, các khu vực Trung Đông, Bắc Phi và Nam Á chiếm tỉ lệ cao hơn cả. Nghiên cứu năm 2016 lưu ý rằng 2/3 số người Neet là phụ nữ, chủ yếu là do kết hôn sớm, mang thai ở tuổi vị thành niên, hoặc cả hai.^[4].

Tại Canada, có ~57% trong tổng số Neets không tích cực tìm kiếm việc làm. Thất nghiệp dài hạn không chỉ do sự không hài lòng với công việc, với thị trường lao động mà còn do khá nhiều yếu tố khác nữa. Có đến 82% lượng thanh niên không lao động nhưng thực sự muốn được bố trí chỗ làm việc lâu dài. Dân số Neets của Canada không ở mức có nguy cơ tiêu cực đáng báo động.  

3 Hệ lụy của hiện tượng NEET

Neet hiện đang rất phổ biến trong xã hội của nhiều quốc gia, đặc biệt tại những quốc gia đã phát triển, nơi bình quân thu nhập đầu người cao, dân số già có.

Ở các nước phát triển, các Neet vẫn có thể sống đầy đủ nhờ chu cấp của bố mẹ. Tuy nhiên, với các Neet mà bắt nguồn từ nguyên nhân tìm kiếm việc làm để duy trì cuộc sống hàng ngày. Việc không vật chất để cung cấp cho bản thân hàng ngày sẽ dẫn đến nhiều tệ nạn xã hội có liên quan, ví dụ như trộm cắp.

Việc không tham gia học tập sẽ ảnh hưởng nhiều đến vấn đề tiếp cận của bản thân các Neet với sự thay đổi của xã hội, điều đó càng làm khó khăn cho các quá trình giúp Neet tái hòa nhập cộng đồng.

Một bộ phận những “con cưng” của cha mẹ không tự độc lập, ỷ lại, tương lai sẽ khá khó trong việc tự nuôi sống bản thân và giao tiếp xung quanh nếu không có sự che chở của cha mẹ.

Neet mang sẵn trong mình hình thái của sự ngại giao tiếp, sự tự ti, nếu không có sự quan tâm hoặc ý chí phấn đấu thì Neet rất có nguy cơ trở thành Hikikomori - một hội chứng cô lập tự cực đoan đáng sợ hơn. Lúc đó không chỉ dừng lại ở các vấn đề ngại giao tiếp, không việc làm trực tiếp mà sẽ trở thành việc sống chui rúc trong phòng, không giao tiếp với xã hội, tự tách biệt bản thân thậm chí với cả những người thân trong gia đình.

Neet còn tiếp tục tăng lên và có xu thế hòa nhập vào giới trẻ, điều này sẽ khiến nền kinh tế sẽ có sự dao động lớn khi lực lượng lao động đang có xu hướng thu mình lại, không đi làm, không mở mang kiến thức, không học tập vì sự thiếu tự tin của bản thân.

4 Hướng đi để cải thiện tình hình NEET

4.1 Khởi đầu bằng cách làm một công việc bán thời gian

Việc trở thành hoặc tìm kiếm một công việc để trở thành nhân viên chính thức gây áp lực nên bạn, vậy tại sao không thử một công việc nhẹ nhàng hơn về thời gian, công việc mà bạn được đăng ký thời gian biểu thuận lợi theo ý thích của bạn. Điều này sẽ rất có ý nghĩa trong việc lấy lại cảm hứng làm việc từ những đối tượng Neet.

Ở một vài công ty, nếu các Neets bán thời gian cống hiến đủ sẽ được tạo điều kiện thuận lợi lên chính thức. Điều này sẽ giảm bớt phần nào gánh nặng tìm việc cho các Neet, giúp Neet thoải mái tinh thần, sẽ dễ dàng thoát khỏi tình trạng Neet.

4.2 Sống có giờ giấc, suy nghĩ tích cực

Neets có giờ giấc sinh hoạt rất thất thường. 

Như đã liệt kê ở trên, các Neet tại Nhật hầu hết sẽ dành thời gian để chơi game, không hoạt động thể chất, thức đêm thức khuya, điều này là yếu tố lớn gây sa sút tinh thần, cơ thể mệt mỏi. Chính điều ấy đã ảnh hưởng không ít đến việc đưa ra quyết định của Neets, tinh thần kém, suy nghĩ thái độ thường khó hòa nhập với mọi người. Việc Neets thay đổi lối sống điều độ sẽ giúp tinh thần thư thái, cải thiện suy nghĩ, hòa nhập với xã hội, bổ trợ nhiều cho các mối quan hệ, tìm thấy sự hứng thú với thế giới ngoài game.

4.3 Tham gia khóa học, nâng cao bằng cấp

Việc tham gia bất cứ một quy trình đào tạo nào, ngoài việc để cải thiện bằng cấp, quá trình đó còn giúp bản thân Neets va chạm gặp gỡ thêm nhiều đối tượng, nâng cao tay nghề, kiến thức. Điều đó sẽ giúp Neet mở rộng cơ hội việc làm, sớm thoát khỏi trạng thái tiêu cực đang mắc phải.

Một báo cáo năm 2008 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (viết tắt là OECD) cho biết tỷ lệ thất nghiệp và Neet đối với những người ở độ tuổi 16–24 ở phần lớn các quốc gia OECD đã giảm trong thập kỷ qua, do sự tham gia nhiều hơn vào giáo dục.^[5].

4.4 Tự tìm hiểu về Neets và hệ lụy của nó

Bản thân Neet cần tự thấy rõ được những gì sẽ diễn ra trong tương lai nếu như bản thân họ không tích cực và tự lực bản thân vượt qua giai đoạn trì trệ tạm thời này.

4.5 Gia đình ngưng bao bọc quá mức, xã hội không kỳ thị

Việc gia đình tạm ngưng bao bọc quá mức con cái, ngừng chu cấp mọi yêu cầu của Neet sẽ khiến họ phải tự suy nghĩ đến vấn đề độc lập. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần bảo ban, khuyên giải, tạo điều kiện cho Neet tự tìm kiếm được sự thích thú với thế giới bên ngoài.

Xã hội không kỳ thị Neet, luôn tạo cơ hội việc làm sẽ giúp các Neet thoải mái, dần lấy lại được sự tự tin và giao tiếp xã hội.

5 Kết luận

Bài viết trên đây được viết ra phần nào đã giúp mọi người hiểu rõ hơn về Neet, về việc các đối tượng mắc Neet cũng sẽ có lý do riêng của bản thân họ, chúng ta không nên kỳ thị xa lánh điều đó mà hãy giúp đỡ họ vượt qua được giai đoạn này, tránh những hệ lụy nặng nề hơn!

Tài liệu tham khảo