[Thông tin cần biết] Xử trí khi gặp tai nạn đuối nước đúng cách

Trungtamthuoc.com - Đuối nước sẽ gây tổn thương đường hô hấp do mặt hoặc toàn cơ thể bị ngập trong nước, tràn qua đường thở vào phổi. Đuối nước là một tai nạn thường gặp trong sinh hoạt hàng ngày, thường xảy ra nhiều nhất vào mùa hè ở các bể bơi, ao, hồ, sông ngòi, biển… Bệnh nhân cần được sơ cứu ban đầu đúng và kịp thời để giảm tỷ lệ biến chứng, di chứng cũng như tỷ lệ tử vong.

1 Đại cương về tai nạn đuối nước

Tai nạn đuối nước đang gia tăng và thực sự là một vấn đề đáng lo ngại, nó ảnh hưởng đến tâm lý của mọi người và nghiêm trọng ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ. Ước tính sức khỏe toàn cầu mới nhất của WHO chỉ ra rằng gần 236 000 người đã mất mạng vì đuối nước vào năm 2019. ^[1] Theo kết quả điều tra, trung bình hàng năm, Việt Nam có khoảng hơn 7.000 trẻ em thiệt mạng do đuối nước. Đặc biệt là trong thời gian nghỉ hè và  dịp lễ tết, tỷ lệ tử vong do đuối nước càng tăng cao.

Đuối nước sẽ gây tổn thương đường hô hấp do mặt hoặc toàn cơ thể bị ngập trong nước, tràn qua đường thở vào phổi. Đuối nước là một tai nạn thường gặp trong sinh hoạt hàng ngày.

Đuối nước thường xảy ra nhiều nhất vào mùa hè ở các bể bơi, ao, hồ, sông ngòi, biển… Bệnh nhân cần được sơ cứu ban đầu đúng và kịp thời để giảm tỷ lệ biến chứng, di chứng cũng như tỷ lệ tử vong.

Ban đầu mới bị chìm dưới nước theo phản xạ người bệnh bị ngừng thở, tim đập chậm lại. Nếu vẫn tiếp tục ngừng thở sẽ khiến người bệnh bị thiếu oxy trong máu làm cho nhịp tim và huyết áp tăng lên. Tùy thuộc ngưỡng nín thở của người bệnh khoảng từ 20 giây đến 2 phút, sau đó người bệnh thở lại làm nước bị hít vào phổi và bụng. Như vậy, một lượng lớn nước tràn vào sẽ gây co thắt thanh quản tức thì và xuất hiện cơn ngừng thở lần 2 và mất ý thức ngay. Khi nhịp thở không còn chủ động được nữa khiến cho nước và dị vật tràn vào phổi. Và sau đó, nhịp tim của người bệnh sẽ chậm dần rồi loạn nhịp cuối cùng là ngừng tim và tử vong.

Xử trí khi gặp tai nạn đuối nước, hồi sức cho bệnh nhân ngạt nước nhanh, đúng và hiệu quả là điều rất quan trọng để nâng tỷ lệ cứu sống lên. Người ra đã cố gắng tìm các biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng để đánh giá tình trạng của người ngạt nước nhưng vẫn chưa có yếu tố nào đủ mạnh.

2 Các hình thái lâm sàng của đuối nước

2.1 Trường hợp bị ngạt nước

Người gặp nạn bị chìm xuống nước, không hít được không khí, hoảng loạn. Và như vậy họ vùng vẫy dẫn đến nước bị uống nhiều vào dạ dày, tràn vào phổi, không thở được rồi ngừng thở, tiếp theo là ngừng tim. Lúc này người bệnh có biểu hiện toàn thân xanh tái.

Biểu hiện của những nạn nhân ngạt nước là có những bọt hồng sùi đầy miệng, khi được vớt nên những bọt này trào ra.

2.2 Trường hợp nước giật

Nước giật thường gặp với những người gặp nạn rơi xuống nước mạnh và đột ngột với biểu hiện lâm sàng ở hai mức độ:

Nạn nhân bị nước giật độ nhẹ thường thấy ớn lạnh, khó chịu, co thắt ngực bụng. Có những trường hợp người bệnh cảm thấy buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, đôi khi bị nổi mề đay.

Trường hợp nạn nhân bị nước giật nặng, có thể bị tụt huyết áp, ngất, có thể do chuyển từ độ nhẹ thành. Bệnh nhân này có thể do đang bơi nhưng bị ngất, chìm xuống và không kêu cứu được.

2.3 Hội chứng sau ngạt nước

Hội chứng sau ngặt nước là khi người bệnh đã thở và tim đập lại được rồi những vẫn còn xuất hiện biến chứng, đe dọa tính mạng và có nguy cơ tử vong. Lúc này, người bệnh có thể bị giảm thân nhiệt, thiếu oxy lên não dẫn đến lẫn lộn, lơ mơ, co giật thậm chí là hôn mê. Ngoài ra, ở một số người bệnh có thể bị tụt huyết áp, viêm phổi hay phù phổi cấp.

3 Cấp cứu ban đầu cho người bệnh đuối nước

3.1 Nguyên tắc chung cấp cứu đuối nước

Cần sơ cứu người đuối nước tích cực tại chỗ và đúng cách.

Tùy từng trường hợp mà bệnh nhân có thể cần được cấp cứu trong nhiều giờ.

Cấn sớm cung cấp oxy cho người bệnh.

Điều trị các tình trạng rối loạn tim mạch, hô hấp và chuyển hóa.

3.2 Xử trí cụ thể đối với người bệnh bị đuối nước

3.2.1 Khi người bệnh còn chìm trong nước

Người đến cứu người gặp nạn cần giữ tóc và kéo đầu người bệnh lên trên mặt nước.

Để người bệnh phản xạ tỉnh và thở trở lại cần tát thật mạnh vào mà họ vài cái.

Quàng tay vào nách người nạn rồi đưa họ lên bờ.

3.2.2 Khi đã đưa được người gặp nạn lên bờ

Đặt người gặp nạn nằm ưỡn cổ ra, dùng khăn lau sạch đờm dãi, dị vật ở khoang miệng họ như bùn, đất.

Nếu người gặp nạn vẫn còn thở, tim đập được cần để họ nằm đầu thấp để nước dễ dàng thoát ra. Đồng thời ở những người đuối nước này cần kiểm tra huyết áp, mạch, có thể cho sử dụng thuốc trợ tim mạch nếu cần.

Nếu người gặp nạn không còn thở nữa, tim cũng ngừng đập cần ép tim ngoài lồng ngực và thổi ngạt miệng - miệng. Cần duy trì làm như vậycho đến khi tim đập trở lại và người gặp nạn có thể tự thở được.

Sau khi người gặp nạn đã tự thở được, tim đập lại đưa họ ngay đến bệnh viện để theo dõi và điều trị các biến chứng muộn gặp.

Trên đây là một số thông tin cơ bản để phân biệt, xử trí với người bị ngạt nước, hy vọng sẽ hữu ích với bạn đọc.

Tài liệu tham khảo