Đau dây thần kinh liên sườn: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Trungtamthuoc.com - Triệu chứng chính của đau dây thần kinh liên sườn đặc trưng bởi các cơn đau nhói, các cơn đau dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn. Bệnh nhân sẽ có cảm giác tức ngực, đau ở các vùng xung quanh xương sườn hoặc các triệu chứng: ép lồng ngực, ngứa ran, tê.

1 Đau dây thần kinh liên sườn là gì?

đau dây thần kinh liên sườn - một trong những hội chứng bệnh lý đi kèm trong nhiều bệnh khác nhau. Bệnh này tuy không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng lại gây ảnh hưởng đến công việc cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Do đó cần phát hiện sớm, điều trị triệt để giúp nâng cao đời sống.

Dây thần kinh liên sườn gồm 12 cặp dây thần kinh, nguồn gốc từ đoạn tủy ngực D1 đến D12. Rễ thần kinh tủy ngực chia làm hai nhánh gọi là nhánh lưng và nhánh bụng. Nhánh lưng hay còn gọi là nhánh sau, làm nhiệm vụ chi phối cho da và cơ lưng. Còn nhánh bụng chính là nhánh trước chi phối cho da, cơ phía trước bụng, đây chính là dây thần kinh liên sườn.

Khi đến xương sườn, các dây thần kinh liên sườn kết hợp với mạch máu liên sườn tạo thành các bó mạch gian sườn. Chính vì vậy, khi can thiệp đến vùng ngực, cần tránh làm tổn thương các dây thần kinh liên sườn.

Do vị trí giải phẫu, các dây thần kinh liên sườn cũng là các dây thần kinh nằm ở nông trên thành ngực nên dễ bị tác động của các yếu tố ngoại cảnh.^[1]

2 Triệu chứng của đau dây thần kinh liên sườn

Triệu chứng chính của đau dây thần kinh liên sườn đặc trưng bởi các cơn đau nhói, các cơn đau dọc theo đường đi của dây thần kinh liên sườn. Bệnh nhân sẽ có cảm giác tức ngực, đau ở các vùng xung quanh xương sườn hoặc các triệu chứng: ép lồng ngực, ngứa ran, tê.

Các cơ đau có thể tăng lên dù chỉ hoạt động thể lực nhẹ nhàng, ví dụ thở sâu hoặc kéo dài, thậm chí nhói đau khi cười, ho hoặc hắt hơi. Một số người cũng nhận thấy đau ở vai hoặc xương chậu dưới. 

Nhiều trường hợp bệnh nhân đau từ vùng ngực và xương ức trở vào cột sống, đau tăng lên khi ho, hắt hơi hay thay đổi tư thế. Nhiều tường hợp đau do zona, với triệu chứng đau, sau đó phát ban đỏ, mụn nước, có tính chất lan rộng sang các vùng khác.

Đau dây thần kinh liên sườn là triệu chứng của nhiều loại bệnh khác nhau, do đó cần phải theo một lộ trình tự chẩn đoán:

• Phát hiện sớm chứng đau của bệnh tim, phổi và bệnh nhiễm khuẩn.
• Theo dõi kỹ, kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng.
• Đối với zona liên sườn, sử dụng Acyclovir để bôi lên mụn nước. Thực hiện mỗi ngày 2-3 lần. Trong trường hợp cần thiết, có thể dùng thuốc giảm đau hoặc an thần.^[2]

3 Nguyên nhân đau dây thần kinh liên sườn

Bệnh đau dây thần kinh liên sườn có thể do một số nguyên nhân sau đây:

Do thoái hóa cột sống: Nguyên nhân này thường gặp ở người cao tuổi, các cơ đau ê ẩm, âm ỉ cả khi nghỉ ngơi lẫn khi vận động. Khi kiểm tra bằng cách ấn vào điểm cạnh sống hai bên, bệnh nhân cảm thấy tức nhẹ và dễ chịu.

Do lao cột sống hoặc ung thư cột sống: Nguyên nhân này chủ yếu ở những người trung niên trở lên. Những người bị bệnh do nguyên nhân này thường nặng, khu trú ở cột sống. Các cơn đau chói hai bên sườn, như bó chặt lấy ngực hoặc bụng. Tình trạng này rất dễ nhầm lẫn với đau thắt ngực hoặc đau dạ dày. Bệnh nhân đau liên tục suốt ngày đêm, cơn đau tăng lên khi thay đổi tư thế hoặc vận động thể lực.

Bệnh lý tủy sống: Một số bệnh lý về tủy sống như u rễ thần kinh, u ngoại tủy sẽ có biểu hiện triệu chứng đau dây thần kinh liên sườn. Bệnh nhân thường đau 1 bên, khu trú rõ. Khám cột sống không thấy đau rõ ràng.

Do chấn thương cột sống: Khi cột sống bị chấn thương do tai nạn, vận động mạnh sai tư thế sẽ dẫn đến triệu chứng đau dọc khung xương sườn.

Nguyên nhân nhiễm trùng: Đau thần kinh liên sườn do virus Zona là phổ biến nhất. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau rát bên mạn sườn, có mụn nước, lan rộng dọc theo dây thần kinh liên sườn. Xuất hiện cảm giác ngứa và đau rát như bỏng, rất khó chịu. Sau đó sẽ khô lại, và bong vảy. nếu bệnh diễn ra với người cao tuổi, cơ đau có thể kéo dài hàng tháng.

Đau dây thần kinh liên sườn vô căn: Không xác định được nguyên nhân thực thể sẽ được gộp chung vào nhóm này. Có thể do nhiệt độ lạnh, do vận động sai tư thế hoặc quá tầm. Cơn đau xuất hiện ở vùng cạnh sống hoặc vùng liên sống – bả vai, có thể đau một hoặc hai bên, đau lan theo khoang liên sườn ra phía trước, đau âm ỉ cả ngày và đêm, đau khi hít thở sâu, thay đổi tư thế, ho, hắt hơi.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như đái tháo đường, nhiễm độc, viêm đa dây thần kinh...gây tổn thương dây thần kinh liên sườn.

4 Điều trị đau dây thần kinh liên sườn

4.1 Với đau dây thần kinh nguyên phát

Thuốc giảm đau thông thường: Paracetamol, chống viêm giảm đau NSAID như Diclofenac.

Thuốc điểu trị đau thần kinh: nhóm Gabapentin, nhóm thuốc tác dụng lên thần kinh trung ương nên có tác dụng giảm đau do tổn thương dây thần kinh.

Thuốc giãn cơ vân: Các thuốc nhóm này dùng khi đau nhiều, các thuốc giảm đau thông thường không đáp ứng được, hoặc bị co rút vùng bị tổn thương. Các thuốc có thể sử dụng như Myonal, Mydocaml..

Vitamin nhóm B: các vitamin nhóm B có vai trò quan trọng trong chuyển hóa của tế bào nói chung, nhất là tế bào thần kinh và bao myelin. Các vitamin nhóm B có thể sử dụng B1, B6, B12.

4.2 Điều trị đau thần kinh liên sườn do zona

4.2.1 Giai đoạn cấp

Bôi tại chố hồ nước, xanh methylen. Không được sử dụng các thuốc mỡ bôi lên vùng tổn thương.

Thuốc kháng virus: Acyclovir viên 0,2g dùng 5 - 7 ngày.

Thuốc điểu trị đau thần kinh: nhóm Gabapentin.

Thuốc kháng histamin: giúp giảm phù nề tại vùng bị tổn thương. Tuy nhiên thuốc có tác dụng an thần nheh, do đó nên thận trọng với những người lái xe và vận hành máy móc. Tốt nhất nên sử dụng vào buổi trưa và buổi tối.

Vitamin nhóm B: B1, B6, B12.

An thần: dùng khi đau nhiều và gây mất ngủ, thường dùng những thuốc có tác dụng an thần nhẹ.

4.2.2 Giai đoạn di chứng

Thuốc điểu trị đau thần kinh: nhóm Gabapentin.

Vitamin nhóm B: B1, B6, B12.

An thần.

Tài liệu tham khảo