Danh mục dược liệu độc làm thuốc tại Việt Nam theo Bộ Y tế ban hành

Trong nhiều năm, cây thuốc và liệu pháp thảo dược đã được sử dụng rộng rãi trong các cộng đồng khác nhau để điều trị các bệnh khác nhau. Bên cạnh khả năng chữa bệnh, một số cây thuốc còn có độc tính mạnh đối với người, nhất là trẻ em và người già. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy sẽ cung cấp các danh mục dược liệu độc tại Việt Nam theo thông tư số 42/2017/TT-BYT do Bộ Y tế ban hành.

1 Tiêu chí lựa chọn dược liệu độc sử dụng làm thuốc

Dược liệu độc có thể được định nghĩa là bất kỳ loại cây nào mà trong một hoặc nhiều bộ phận của nó có chứa độc tố có thể gây ra tác dụng phụ bất lợi cho động vật/người khi tiêu thụ hoặc sử dụng cho mục đích chữa bệnh.

Căn cứ vào Điều 2 của Thông tư, dược liệu đáp ứng đồng thời các tiêu chí sau được lựa chọn đưa vào Danh mục dược liệu độc sử dụng làm thuốc:

• Dược liệu được sử dụng làm thuốc có độc tính cao gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tính mạng người sử dụng;
• Dược liệu có độc tính hoặc trong quá trình sử dụng có thể gây ra tác dụng có hại nghiêm trọng đã được biết và/hoặc khuyến cáo có tác dụng có hại;
• Dược liệu dùng làm thuốc cần phải chú ý đến cách sử dụng, kiểm soát chặt chẽ liều dùng, đối tượng dùng và phải được chế biến theo quy trình nghiêm ngặt, đúng kỹ thuật;
• Dược liệu có phạm vi liều dùng hẹp, phải thận trọng khi dùng, có ảnh hưởng đến việc chẩn đoán và điều trị các bệnh cần phải theo dõi lâm sàng;
• Được chỉ định trong điều trị nhất thiết phải có sự thăm khám, tư vấn và theo dõi của thầy thuốc.

2 Hướng dẫn sử dụng Danh mục

Danh mục dược liệu độc tại Việt Nam được sử dụng dựa trên những ý chính như sau:

• Dược liệu độc làm thuốc phải được sử dụng, kiểm soát nghiêm ngặt về liều lượng dùng, người dùng, đường dùng và phải được bào chế đúng với quy trình đã được Bộ Y tế chấp thuận.
• Việc mua bán, sản xuất thuốc từ dược liệu nằm trong Danh mục phải tuân thủ các quy định về dược cũng như an toàn và hiệu quả điều trị của sản phẩm.
• Dược liệu chưa có trong Danh mục dược liệu độc làm thuốc nhưng trong khi sử dụng hoặc theo các tài liệu khác hay đã được báo cáo về các tác dụng phụ gây hại của thuốc về độc tính của dược liệu sẽ được Bộ Y tế đánh giá trong hoàn cảnh cụ thể với mục đích cấp phép lưu hành, sử dụng thuốc chứa dược liệu đó và phải tuân theo các quy định như dược liệu độc trong Danh mục này.
• Nếu dược liệu có nhiều tên địa phương khác nhau thì tên chính thức sẽ dựa trên tên khoa học của dược liệu và của cây thuốc, động vật làm thuốc đó.

3 Danh mục dược liệu độc có nguồn gốc thực vật

(Ban hành kèm theo Thông tư số 42/2017/TT-BYT ngày 13 tháng 11 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

(*) Là dược liệu phải được chế biến theo đúng phương pháp chế biến do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định trước khi dùng làm thuốc.

(**) Là dược liệu chỉ dùng ngoài (không dùng đường uống).

(***) Là dược liệu ngoài bộ phận dùng chứa độc tính đã nêu trong Danh mục, các bộ phận dùng làm thuốc khác không chứa độc tính.

4 Danh mục dược liệu độc có nguồn gốc động vật

(Ban hành kèm theo Thông tư số 42/2017/TT-BYT ngày 13 tháng 11 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

(*) Là dược liệu phải được chế biến theo đúng phương pháp chế biến dọ Bộ trưởng Bộ Y tế quy định trước khi dùng làm thuốc.

5 Danh mục dược liệu độc có nguồn gốc khoáng vật

(Ban hành kèm theo Thông tư số 42/2017/TT-BYT ngày 13 tháng 11 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

(*) Là dược liệu phải được chế biến theo đúng phương pháp chế biến do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định trước khi dùng làm thuốc.