Các nhà khoa học phát triển kháng sinh mới chống lại nhiều vi khuẩn

Các nhà khoa học của Viện Wistar đã công bố phát hiện ra một nhóm hợp chất mới có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, kể cả những vi khuẩn kháng kháng sinh và tạo hệ miễn dịch nhanh chóng chống lại sự kháng thuốc. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong cuộc chiến chống lại sự kháng thuốc của vi khuẩn. Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy xin cung cấp cho quý bạn đọc những thông tin về loại kháng sinh mới nhất hiện nay.

1 Thực trạng kháng kháng sinh hiện nay

Tổ chức y tế thế giới WHO cho rằng sự kháng thuốc kháng sinh là một trong 10 mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Ước tính đến năm 2050, các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc kháng sinh có thể cướp đi sinh mạng của 10 triệu người mỗi năm và gây ra thiệt hại khoảng 100 nghìn tỷ USD trên nền kinh tế toàn cầu. Các vi khuẩn kháng thuốc hiện có ngày càng gia tăng, đồng thời ít loại Thuốc kháng sinh mới được tìm ra, do đó nhu cầu tìm ra loại kháng sinh mới rất bức thiết.

2 Cơ chế hoạt động của thuốc kháng sinh mới

Các loại kháng sinh hiện tại hoạt động theo cơ chế ức chế tổng hợp các chất cần thiết cho vi khuẩn như: acid nuclein, protein,  màng tế bào và ức chế các con đường trao đổi chất. Tuy nhiên, vi khuẩn có thể kháng thuốc bằng cách làm biến đổi các đích tác dụng của kháng sinh, làm bất hoạt thuốc hoặc bơm thuốc ra ngoài.

Giáo sư Dotiwala và các cộng sự nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu về một con đường trao đổi chất cần thiết cho hầu hết các vi khuẩn, nhưng không tồn tại ở người, do đó khi kháng sinh đi vào cơ thể, con đường này trở thành mục tiêu lý tưởng cho sự phát triển của kháng sinh. 
Con đường này có tên là methyl-d-erythritol phosphate (MEP) hay con đường không mevalonat. Chúng có nhiệm vụ sinh tổng hợp isoprenoid - chất cần thiết cho sự tồn tại của hầu hết các vi khuẩn Gram âm và sinh vật đơn bào ( trong có có ký sinh trùng sốt rét) nhưng không có mặt ở người và các động vật đa bào khác. ^[1] 

Để ngăn chặn con đường này và tiêu diệt vi khuẩn, các nhà khoa học hướng tới 𝐞𝐧𝐳𝐲𝐦 𝐈𝐬𝐩𝐇 - một enzym thiết yếu trong sinh tổng hợp isoprenoid. Với sự hiện diện rộng rãi của IspH trong thế giới vi khuẩn, cách tiếp cận này có thể nhắm mục tiêu đến nhiều loại vi khuẩn.
Nhóm nghiên cứu đã chứng minh rằng các chất ức chế IspH thấm vào vi khuẩn nhanh hơn, tiêu diệt vi khuẩn mạnh hơn, kích thích hệ thống miễn dịch nhanh và đặc hiệu hơn các kháng sinh truyền thống. Tất cả các hợp chất được thử nghiệm được chứng minh là không độc hại đối với tế bào của con người.

Các nhà khoa học chỉ ra rằng các chất trên không giống như kháng sinh có nguồn gốc tự nhiên, không có chất ức chế IspH nào được phát hiện ở vi sinh vật. Cơ chế hoạt động kép giúp hiệp đồng tác dụng kháng sinh trực tiếp với phản ứng miễn dịch nhanh chóng nhằm mục đích trì hoãn sự xuất hiện của kháng thuốc. 
Giáo sư Dotiwala nhấn mạnh: "Chiến lược sáng tạọ này có thể xem là một bước ngoặt tiềm năng trong cuộc chiến chống lại kháng kháng sinh của thế giới, là sự kết hợp của kháng sinh và sức mạnh của hệ thống miến dịch". ^[2] 

3 Xuất hiện triển vọng cho một loại thuốc kháng sinh mới - Cannabidiol 

Một nghiên cứu mới cho thấy Cannabidiol hay CBD – một thuốc đã được nghiên cứu và sử dụng cho chứng lo âu, mất ngủ, động kinh và giảm đau có thể là phương tiện tuyệt vời tiếp theo cho việc điều trị nhiễm trùng.

3.1 Cannabidiol - một kháng sinh triển vọng mới

Tiến sĩ Mark Blaskovich – Cán bộ nghiên cứu cao cấp tại trung tâm giải quyết vấn đề kháng kháng sinh thuộc viện khoa học sinh học phân tử- Đại học Queensland, Úc đã nói rằng: “Các nhà khoa học đã tiến hành thử nghiệm tác dụng của CBD trên nhiều loại vi khuẩn khác nhau bao gồm cả các loại vi khuẩn đã kháng lại loại kháng sinh được sử dụng phổ biên nhất”.

Đây chính là một phát hiện rất quan trọng  bởi theo tổ chức Y tế thế giới, tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh đang ở mức cao đáng báo động

CBD là hợp chất không ảnh hưởng đến thần kinh được lấy từ cây cần sa và cây gai dầu. Mặc dù được quảng bá có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng cho đến nay FDA chỉ chấp thuận sử dụng CBD để điều trị chứng động kinh hiếm và nghiệm trọng.

Blaskovich đã trình bày kết quả nghiên cứu sơ bộ tại cuộc họp thường niên của hiệp hội vi sinh học Hoa Kỳ. Nghiên cứu bao gôm các thí nghiệm trong ống nghiệm và trong mô hình động vât. Ông nói:” Đầu tiên, chúng tôi thử nghiệm khả năng tiêu diệt vi khuẩn của CBD và trong mọi thử nghiệm, CBD có tiềm năng giống với kháng sinh thông thường”. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm tác dụng của CBD trên một số chủng staphylococcus, gây nhiễm trùng da và streptococcus gây viêm họng. ^[3] 

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành so sánh hiệu quả của CBD với các kháng sinh thông thường là Vancomycin và daptomycin và kết quả cho thấy CBD tiêu diệt vi khuẩn khá nhanh trong vòng 3 giờ trong khi Vancomycin là từ 6-8 giờ

Cuối cùng, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng cho thấy CBD ít có khả năng gây kháng thuốc hơn nhiều so với các loại kháng sinh hiện có.

Tuy nhiên, CBD cũng có tác dụng chọn lọc trên các chủng vi khuẩn. Các nghiên cứu chỉ ra CBD có tác dụng trên các vi khuẩn gram dương-vi khuẩn gây viêm phổi và nhiễm trùng da nghiêm trọng, nhưng lại không có tác dụng trên các vi khuẩn gram âm bao gồm salmonella (tìm thấy trong thực phẩm chưa nấu chín) và E. coli (nguyên nhân gây nhiễm trùng đường tiết niệu, tiêu chảy và các bệnh khác).

Trong một nghiên cứu khác, cũng được trình bày tại cuộc họp, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm CBD tại chỗ để điều trị nhiễm trùng da trên chuột. Kết quả cho thấy nó đã làm giảm số lượng vi khuẩn sau 48 giờ tuy nhiên chưa thấy có tác dụng tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn.Nghiên cứu vẫn đang được tiếp tục theo dõi.

3.2 Tiềm năng phát triển của Cannabidiol

Cơ chế tác đông của CBD vẫn chưa được tìm ra. Ban đầu nhóm nghiên cứu cho rằng nó hoạt động bằng các phá vỡ màng tế bào. Tuy nhiên, họ nhận ra dường như cơ chế đó không đúng với BCDs. Có thể nó hoạt động theo một cơ chế hoàn toàn khác

Tuy rằng đây mới là giai đoạn nghiên cứu đầu tiên nhưng kết quả của nó cho thấy cho thấy nó có triển vọng khá lớn trong điều trị siêu vi khuẩn sau này. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng cho rằng còn quá sớm để tự điều trị bằng BCD.

Brandon Novy, một nhà nghiên cứu vi sinh học tại Đại học Reed, Portland, gọi các kết quả nghiên cứu là '' rất hứa hẹn '' vì kết quả cho thấy vi khuẩn không thể hình thành kháng CBD và vi khuẩn không thể hình thành màng sinh học.

Cả hai phát hiện đều quan trọng vì màng sinh học có vai trò quan trọng trong quá trình nhiễm trùng, nó giúp cho vi khuẩn bám dính vào bề măt vật chủ tồn tại. Novy cũng đã trình bày về một nghiên cứu đang được tiến hành và phát hiện ra rằng CBD cũng rất hứa hẹn chống lại một số bệnh nhiễm trùng gram âm

Tuy nhiên mọi kết quả cho đến nay chỉ là thí nghiệm trong ống nghiệm và trên động vật. Vẫn còn nhiều điều cần nghiên cứu như xem liệu nó có độc hại không, liều lượng và cách tốt nhất để sử dụng CBD. Vì vậy, các chuyên gia vẫn khuyến cáo không nên tự điều trị CBD cho các bênh nhiệm trùng.

Tài liệu tham khảo