Bệnh do virus zika: chẩn đoán và phương pháp điều trị

Trungtamthuoc.com - Zika là một bệnh nhiễm trùng do muỗi truyền gây ra bởi vi rút Zika, thuộc chi Flavivirus và họ Flaviviridae. Virus Zika lần đầu tiên được phân lập từ loài khỉ trong rừng Zika ở Uganda vào năm 1947. Sau đợt bùng phát năm 2015-2016 ở Châu Mỹ và Caribe, virus Zika hiện được cho là bệnh lưu hành ở khu vực này cũng như ở phần lớn Châu Phi và Châu Á. ^[1]

1 Bệnh do virus Zika là gì?

Virus Zika thuộc họ Flaviridae gây ra bệnh truyền nhiễm với các triệu chứng cấp tính, được lây truyền bởi muỗi Aedes và tạo thành ổ dịch.

Thông thường người bệnh mắc virus Zika có diễn biến lành tính, rất hiếm khi có những trường hợp nặng và tử vong. Zika có thể truyền từ phụ nữ mang thai  sang thai nhi. Nhiễm trùng khi mang thai có thể gây ra một số dị tật bẩm sinh.^[2]
Không có thuốc chủng ngừa hoặc thuốc cho Zika.

Virus Zika bắt nguồn từ đâu? Virus Zika lần đầu tiên được phân lập từ loài khỉ trong rừng Zika ở Uganda vào năm 1947. Sau đợt bùng phát năm 2015-2016 ở Châu Mỹ và Caribe, virus Zika hiện được cho là bệnh lưu hành ở khu vực này cũng như ở phần lớn Châu Phi và Châu Á.

2 Virus Zika xét nghiệm ở đâu?

2.1 Triệu chứng lâm sàng

Có tới 4 trong số 5 người bị nhiễm vi rút Zika không có dấu hiệu hoặc triệu chứng. Khi các triệu chứng xảy ra, chúng thường bắt đầu từ 3 đến 14 ngày ^[3] sau khi một người bị muỗi nhiễm bệnh cắn. Các triệu chứng thường kéo dài khoảng một tuần và hầu hết mọi người hồi phục hoàn toàn. ^[4] các triệu chứng khởi phát đột ngột như sau:

• Sốt trong nhiễm virus Zika  thường sốt nhẹ 37,5oC - 38oC, người bệnh thường bị đau đầu.
• Có các vết ban sẩn trên da, cùng với đó là hiện tượng nhức mỏi cơ khớp, viêm kết mạc.
• Người bệnh nhiễm virus Zika có thể gặp một số biến chứng như Guillain Barre, viêm não màng não, hoặc hội chứng não bé ở trẻ sơ sinh.

2.2 Biểu hiện cận lâm sàng

Sau khi người bệnh có triệu chứng được 4 ngày trở ra, làm huyết thanh chẩn đoán có thể thấy sự xuất hiện IgM. Tuy nhiên, cũng có trường hợp bị dương tính giả do phản ứng chéo với các flavivirus khác như virus Dengue, Chikungunya....

Có thể làm xét nghiệm máu, nước tiểu, dịch não tủy và làm phương pháp RT-PCR để chẩn đoán xác định nhiễm virus Zika. Với người mẹ mang thai nghi ngờ nhiễm virus Zika cần siêu âm để phát hiện biến chứng não bé kịp thời.

Cần chỉ định theo dõi siêu âm thai đối với phụ nữ có thai nghi nhiễm virus Zika để có thể phát hiện biến chứng não bé ở thai nhi.

Những đối tượng nghi ngờ bị nhiễm virus Zika:

• Những người sinh sống tại hoặc đi đến vùng đã có dịch do virus Zika trong vòng 2 tuần trước đó.
• Có tối thiểu 2 trong số các biểu hiện lâm sàng như trên, hay có hội chứng Guillain Barre hoặc biến chứng não bé khi siêu âm ở người mẹ.
• Các đối tượng có triệu chứng nhưng không tìm được nguyên nhân gây bệnh khác như sốt Dengue, Chikungunya...

Người bệnh xác định nhiễm virus Zika: Các đối tượng nằm trong nhóm nghi ngờ mắc bệnh và cho kết quả dương tính khi làm RT-PCR hoặc phản ứng huyết thanh.

Cần phân biệt nhiễm virus Zika với sốt Dengue, chikungunya, rubella, sởi, nhiễm liên cầu nhóm A...

3 Phương pháp điều trị bệnh do virus Zika

Điều trị nhiễm virus Zika chủ yếu là điều trị triệu chứng bằng cách cho người bệnh nghỉ ngơi đầy đủ ở nơi thoáng mát. Đồng thời nếu bệnh nhân sốt cao không hạ có thể cho dùng thuốc hạ sốt paracetamol nhưng tuyệt đối không dùng aspirin và NSAIDs...

Do những người nhiễm virus Zika có thể bị mất nước, điện giải do sốt nên cần bổ sung uống đủ oresol hoặc nước sôi để nguội, nước trái cây...

Người bệnh có thể bị viêm kết mạc do virus Zika nên cần rửa mắt bằng muối sinh lý NaCl 0.9%.

Những bệnh nhân này cần theo dõi các tổn thương thần kinh để điều trị kịp thời như yếu, liệt cơ...

Với phụ nữ mang thai được xác định nhiễm virus Zika cần theo dõi thường xuyên để phát hiện kịp thời các biến chứng như sau:

• Siêu âm thai cứ mỗi 2 tuần để kịp thời phát hiện tình trạng đầu nhỏ hoặc vôi hóa não ở thai nhi.
• Nếu mang thai trên 15 tuần mà bị nhiễm virus Zika có thể phải chọc ối làm xét nghiệm RT-PCR, hoặc xét nghiệm huyết thanh bằng máu cuống rốn.
• Trường hợp trẻ sơ sinh có biến chứng não bé hoặc mẹ từng bị nhiễm virus Zika khi mang thai phải luôn luôn theo sư phát triển tinh thần, vận động. Đồng thời cần đánh giá thị lực và xử trí các triệu chứng co giật, động kinh kịp thời.

Hiện nay chưa có vacxin phòng virus Zika chúng ta cần tiến hành các biện pháp diệt muỗi và phòng tránh muỗi đốt.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh nhiễm virus Zika để điều trị và phòng tránh phù hợp.

Tài liệu tham khảo