Vù Hương (Rè Hương)

Cây Vù Hương có tên khoa học là Cinnamomum parthenoxylon (Jack.) Meissn. Cây có chứa nhiều tinh dầu, được nhân dân sử dụng để làm thuốc chữa mụn nhọt, mẩn ngứa. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về cây Vù Hương

1 Giới thiệu về cây Vù Hương

Tên khoa học: Cinnamomum parthenoxylon (Jack.) Meissn.

Tên gọi khác: Xạ Xị, Rè Hương.

Họ thực vật: Long Não Lauraceae.

1.1 Đặc điểm thực vật

Vù Hương thuộc dạng cây to, có chiều cao khoảng 10 đến 25m. Thân cây có dạng hình trụ, thân thẳng, gốc cây phình to. Bên ngoài vỏ có màu xám nâu, sau khi vỏ nứt sẽ bong ra thành từng mảng nhỏ.

Cành cây khi non thường thô, có màu lục xám, có cạnh.

Lá cây mọc so le, phiến lá có dạng hình trứng, hình trái xoan hoặc hình bầu dục, phiến lá dài khoảng 6 đến 15cm, rộng khoảng 3-8cm.

Gốc lá có dạng hình nêm, mảnh, chiều dài khoảng 1,5 đến 3cm.

Cụm hoa mọc thành chùy hay thành tán ở đầu cành hoặc kẽ lá, chiều dài của cụm hoa thường ngắn hơn lá. Hoa có màu vàng hoặc màu trắng.

Bao hoa cùng với nhị lép có một ít lông ở gốc.

Quả mọng có dạng hình cầu, đường kính mỗi quả khoảng 6 đến 8mm. Méo có khía răng cưa, khi chín, quả có màu xám, vàng hoặc tím đen, mùa thơm.

Mùa hoa rơi vào tháng 3 đến tháng 6. Mùa quả rơi vào tháng 7 đến tháng 9.

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Lá, thân, rễ và quả.

1.3 Đặc điểm phân bố

Vù Hương thường được tìm thấy ở những vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới của Ấn Độ, Indonesia và Trung Quốc.

Tại nước ta, cây thường phân bố rải rác ở một số tỉnh thuộc miền núi như Quảng Ninh, Cao Bằng, Thái Nguyên, Quảng Bình, Nghệ An, Quảng Trị, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế.

Vù Hương thường có xu hướng mọc ở những nơi rừng rậm nhiệt đới có mùa mưa ẩm, độ cao dao động khoảng 300 đến 900 mét. Cây thường mọc ở những nơi có đất thịt dày, màu mỡ.

Vù Hương thuộc loại cây gỗ lớn, khi còn nhỏ, cây có khả năng chịu bóng và ẩm.

Vù Hương chỉ có thể ra hoa quả nhiều khi phát triển được tới tầng lập tán.

Cây gieo giống chủ yếu từ hạt, tuy nhiên, thường không tìm thấy quá nhiều cây con.

Vù Hương là loại gỗ tốt, có ưu điểm là ít thấm nước và không bị mối mọt do đó thường được sử dụng để làm đồ dùng trong gia đình. Lõi gỗ gần gốc của cây chứa nhiều tinh dầu.

Cây thường bị khai thác nhiều do đó ngày càng trở nên hiếm. Cần có biện pháp bảo vệ và nhân trồng.

2 Thành phần hóa học

Lá, thân, gỗ, rễ chứa tinh dầu với hàm lượng từ 2 đến 4%, trong đó, các thành phần chủ yếu gồm:

• Safrol với hàm lượng 75%.
• Phelandren.
• Beta-pinene.
• Eugenol.
• Aldehyde cinnamic.

3 Công dụng theo Y học cổ truyền

3.1 Tính vị, tác dụng

Tính vị: Cây có vị cay, đắng nhẹ, tính ôn.

Tác dụng của rễ và thân cây: Ôn trung, tiêu thực, tán hàn.

Tác dụng của lá cây: Chỉ huyết, chỉ thống, khu phong trừ thấp.

Tác dụng của quả: Giải biểu, thấu chẩn, thoái nhiệt, chỉ khái.

3.2 Công dụng

Tinh dầu của cây được sử dụng để chữa đau do tê thấp. Nước pha từ rễ của cây được sử dụng thay xá xị.

Một số tỉnh thuộc miền Bắc nước ta hiện nay đang khai thác cây Vù Hương để xuất khẩu.

Tại Trung Quốc, rễ và thân của cây được sử dụng trong trường hợp dạ dày lạnh, viêm dạ dày, đau bụng, ho gà, tiêu hóa kém.

Lá của cây được sử dụng để làm thuốc giảm đau, cầm máu, đau dạ dày, mẩn ngứa với liều dùng được khuyến cáo là 9 đến 15g mỗi ngày, đem sắc lấy nước uống.

Có thể dùng ngoài bằng cách đem sắc lá lấy nước rửa hoặc giã nát rồi đắp tại vùng bị ngứa.

Quả của cây có công dụng chữa ho gà, sốt cao, lỵ với liều 6-9g mỗi ngày, đem nghiền thành bột sau đó uống nhiều lần trong ngày.

4 Bài thuốc chữa ho gà, kiết lỵ từ cây Vù Hương

6g quả Vù Hương.

6g lá Khuynh Diệp.

Đem sắc lấy nước uống.

5 Tài liệu tham khảo

Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 2. Vù Hương, trang 1075-1076. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2024.